Vandaag was Neil Armstrong te gast op de Summit 2010 in het World Forum in Den Haag. Het thema: "Meet the future". Neil hield onder zeer grote belangstelling een lezing van zo'n 45 minuten, een kwartier later gevolgd door een Q&A van ongeveer 30 minuten. Ik heb druk getwitterd ( @edumaat, hashtag #neilarmstrong) en foto's gemaakt. Ik plaats in dit stukje enkele foto's om dit verhaal wat op te leuken, maar alle geslaagde foto's staan hier. Neil Armstrong is, zoals iedereen behoort te weten, de eerste mens die in 1969 voet op de maan zette. Dat was uiteraard een van de zaken waar hij over vertelde. Ook vertelde hij kort wat over hoe lastig het was om de maanmodule te besturen naar een goede plek op het maanoppervlak. Tijdens één van de vele trainingen ging het bijna mis. Daarover blogde ik al eerder. Klik hier.
Op een gegeven moment vertelde hij ook dat de Amerikanen altijd met hun capsule in zee landen na een ruimtemissie. Ze proberen dat dan te doen op vaste plekken op aarde waar dan altijd een schip in de buurt klaarligt om hen op te pikken. Neil vertelde dat men vond dat hij een goed piloot en navigator was, maar dat hij van alle Astronauten het verst van zijn bedoelde landingsplaats in zee terechtkwam. Hij landde in zee nabij Okinawa in plaats van het Caribisch gebied. Dat zorgde natuurlijk voor gelach in de zaal. Hij was daarmee te bescheiden en deed zichzelf tekort.
Want wat hij niet vertelde is dat ook deze missie, genaamd gemini 8, bijna fataal afliep. Alleen door zijn kalmte en zijn kundigheid wist hij de missie te redden. We praten hier over de Gemini 8 missie op 16 maart 1966 die hij samen met Dave Scott uitvoerde. De bedoeling was om de Gemini-capsule te koppelen aan een zgn Agena-raket. Dit was een oefening om vaardiger te worden in het koppelen van twee ruimteschepen in een baan rond een hemelobject. Het koppelen ging goed, maar daarna ging het mis. Een filmpje zegt meer dan 1000 woorden:
Het filmpje is zeer goed / waarheidsgetrouw nagemaakt. Neil redt de missie ( en niet te vergeten zichzelf en Dave)en NASA kan verder met de volgende stap op weg naar de maan.
Ook vertelde Neil dat: - "human curiousity and creativity are important in making steps forward". - "as a boy I didn't believe that space flights would be possible" - "8 years before the wright-brothers made their first flight in a plane, Lord Kelvin said that mankind would never be able to fly"
Die uitspraken geven de strekking van zijn lezing goed weer: we doen dingen die we eerder niet voor mogelijk hielden en als we dat willen blijven doen zijn verwondering, fantasie en creativiteit de belangrijkste factoren.
De lezing bevatte ook de nodige humor. Vraag-1: "what do we need to get to Mars" Antwoord Neil: "bring a lot of sandwiches on your journey".
Vraag-2: "What kind of person does NASA want for future missions to Mars?" Antwoord Neil: "... a cook"
Vraag-3: "Is astronautfood 'tricky' to eat?" Antwoord Neil: "I wouldn't pay much money for it"
Toen een toeschouwer tijdens de Q&A zei dat we bezig zijn om de Aarde te verwoesten, onderbrak hij de vraagsteller en reageerde hij vrij resoluut met "Dat wil ik zeker niet zeggen. We hebben verkeerde dingen gedaan met onze planeet maar ik ben ervan overtuigd dat we de technologie hebben om alle problemen ook weer op te lossen en we moeten ons vooral daarop concentreren".
En zijn antwoord op de vraag "denkt u dat er leven elders in het heelal is?", vond ik ook mooi: "Yes and no. But no matter what the answer is, both answers would be unique"
Een korte(!) video-impressie van zijn lezing staat hier:
In zo'n grote zaal komt er van het geluid niets terecht en het beeld is ook matig. Maar het filmpje geeft een impressie van hoe het was vandaag.
Ik ben ontzettend blij dat ik Neil in levende lijve heb kunnen zien. Hij is tenslotte al 80 jaar en de kans dat we hem ooit weer levend in Nederland zullen zien is klein. Jammer was wel dat hij na zijn presentatie meteen werd weggeleid. Ik had hem graag even de hand geschud. Maar begrijpelijk is het wel, want er waren een paar honderd anderen die dat ook graag wilden en Neil was zichtbaar vermoeid na bijna anderhalf uur scherp in de conversatie te zijn geweest.
Mocht u het nog niet weten. Ik heb me de afgelopen decennia verdiept in 'hoe kwam de mens op de maan', vanaf Spoetnik tot Cernan (laatste man op de maan) en geef lezingen en voordrachten over dit traject aan scholen of andere geinteresseerden. Deze voordrachten bevatten weinig woorden en vooral veel foto- en filmmateriaal. Meer informatie hierover vindt u op mijn website www.sterrenkundeopschool.nl Klik hier om direct naar die informatie te gaan (kijk bij 'van spoetnik tot cernan').
Een impressie van een dergelijke voordracht vindt u hier.
Interesse in een dergelijke voordracht? Neem contact met me op via de website van sterrenkundeopschool.nl
Dit stukje verscheen ook als column in eZine nr. 15 van Edumaat. Klik hier.
Hieronder krijgt u 5 handige digibord-tips. Het zijn eigenlijk geen echte tips maar meer een plan van aanpak voor de eerste periode met uw digibord. De informatie is echt bedoeld voor beginners. Voor de meer gevorderde gebruiker zijn er ook vele bronnen met tips te vinden op het web. Ik wil voor hen in ieder geval het Handboek digibord en didactiek noemen. U kunt het hier bestellen. Het is de aanschaf zeker waard!
Eerst echter even de stand van zaken in het onderwijs. Er zijn ongeveer 7600 basisscholen in Nederland met zo'n 8100 vestigingen. Het voortgezet onderwijs telt zo'n 660 scholen met 1500 vestigingen. Toen ik begin 2007 bij Kennisnet (eigenlijk ict op school) ging werken, had 11% van de PO-scholen minimaal 1 digibord hangen. Voor het VO was dat 42% . Sindsdien is er een fors aantal digiborden de school ingebracht door de verschillende leveranciers (zo'n 25!) en het einde is nog niet in zicht. Voor volgend jaar is de verwachting dat 95% van de PO-scholen minimaal 1 digibord heeft en in het VO zal dat percentage zo'n 98% zijn. Voordat in alle scholen in elk lokaal een digibord hangt zijn we weer een flink aantal jaren verder, zeker als er bezuinigd gaat worden.
'Werken' die digiborden nu wel? Verrijken ze het onderwijs? Maken ze de lessen (inter)actiever? En niet te vergeten de belangrijkste vraag: verbeteren ze de kwaliteit van het onderwijs? Verschillende onderzoeken naar de leereffecten geven een positief beeld. Zoals dit onderzoek (pdf) van de Universiteit van Twente, eind 2007. De vooropige conclusies zijn dat leerlingen veel actiever zijn, meer aandacht hebben voor de lesstof, enthousiaster en gemotiveerder zijn. Het verschil in leereffecten tussen de oude situatie (krijtbord) en het gebruik v/h digibord is nog moeilijk te meten. Wel lijkt het erop dat de presentatie- en reflectievaardigheden verbeteren en dat de leerlingen een bredere kijk op de wereld krijgen. Specifiekere conclusies zijn dat het terug kunnen halen en opnieuw afspelen van iets wat een leerling op het bord heeft gedaan bijdraagt aan een beter leereffect. Ook worden de ict-vaardigheden van leerkrachten en leerlingen “automatisch” beter, evenals de maatschappelijke interactie. De interactiviteit is echter nog veelal beperkt tot een leerling die met de pen iets op het bord mag schrijven of iets verslepen of ergens op mag klikken. Kijk voor meer onderzoek eens op onderzoek.kennisnet.nl, en dan vooral naar dit document. (pdf). Deze publicatie in de Kennisnet Onderzoeksreeks geeft een tussenstand van de kennis die tot nu toe verzameld is over de meerwaarde van het digitale bord in het primair en voortgezet onderwijs, maar besteedt ook veel aandacht aan de verwachte (maar nog niet bewezen) meerwaarde van digitale schoolborden. Aan de hand van voorbeelden en onderzoeksresultaten wordt getoond welke mogelijkheden en voordelen digitale schoolborden bieden en hoe u die meerwaarde er dan uit krijgt.
Hier de tips:
1. Gezamenlijk instrument Gebruik het digibord niet als instrument voor alleen uzelf, want dan is de lol er voor de kinderen snel af. De interactiviteit met uw digibord vergroten betekent ook dat u van 'uw' digibord in verschillende opzichten een gezamenlijk medium moet maken. Verken samen met de leerlingen de mogelijkheden van het bord. Laat kinderen zoveel mogelijk activiteiten op het bord uitvoeren. Zie het digibord als een extra leerlingcomputer die u tot uw beschikking hebt, met een extra groot touchscreen nog wel! Neem deze computer op in het roulatiesysteem wat u in de klas ook met uw andere pc's gebruikt. In onderstaand filmpje ziet u hoe Juf Linda Humme dat doet, maar er zijn nog vele andere mogelijkheden. Klik hieronder om het filmpje te bekijken.
2. Gebruik vooral materiaal van anderen. Het zelf 'bouwen' van een les in de digibord-software is zelfs voor gevorderden zomaar een volle avond werk. En die avond is meestal al gevuld met nakijkwerk, updaten van leerlingdossiers, enzovoort. Steek in het eerste jaar niet teveel tijd in het zelf bouwen van lessen in de software: gebruik de software voor schrijf- en tekenwerk en andere dingen die u wilt bewaren om later weer op te roepen. Bijvoorbeeld voor een kind dat de les gemist heeft, of om de lesstof nog eens te herhalen voor de leerlingen die daar behoefte aan hebben. Gebruik vooral extern materiaal (websites, digitale lessen, video’s enz.) om de les interactiever te maken.
3. Alle begin is moeilijk Wees het eerste kwartaal tevreden als u schrijf- en tekenwerk op het digibord kunt uitvoeren, opslaan en weer terug kunt halen. Schaam u niet als u het bord in het begin alleen nog maar als veredeld projectiescherm gebruikt om bijvoorbeeld teleblik-filmpjes of 'nieuws uit de natuur' te projecteren. U moet tenslotte ergens beginnen, nietwaar? In deze eerste periode doet u vooral ervaring op in eenvoudig gebruik en groeit uw zelfvertrouwen.
4. Stel meetbare en haalbare doelen Als u gewend bent geraakt aan uw digibord wordt het tijd om de volgende stap te maken, want anders haalt u niet uit het digibord wat erin zit. En dat is echt zonde van de investering, want dan had u inderdaad beter een projectiescherm kunnen ophangen. Stel uzelf in deze tweede fase kleine doelen die kwalitatief en kwantitatief haalbaar zijn. Bijvoorbeeld: "Ik ga tussen de herfst- en de kerstvakantie 3 rekenlessen en 3 taallessen doen met behulp van het digibord", of: "ik ga minimaal 1 les per week op het digibord doen". Pak uw planning erbij voor die periode en laat deze vooral voor wat het is! De digibordles moet komen 'in plaats van' en niet erbij, want uw planning is al zo krap en u 'moet nog zoveel' in die periode. Kijk welke les(sen) u wilt gaan vervangen door een digibordles. En wel zodanig dat dezelfde leerdoelen worden gehaald. Ga vervolgens de les niet zelf maken (zie eerdere tip) maar ga op het internet op zoek naar zo'n les. Er is al zoveel te vinden voor op het digibord, dus de kans is groot dat u een les vindt die voor 90% is wat u zoekt. Met een half uurtje arrangeren is de les 100% geschikt om te gebruiken (en dat is beter dan een hele avond werk). Er zijn vele startpagina's en mogelijkheden om te zoeken. Ik noem er hieronder enkele maar verwijs gelijk naar de 2e training op de trainingspagina van Edumaat. Klik hier en kijk onder 'trainingen digitaal schoolbord'. Enkele handige pagina's om te beginnen zijn: www.digibordopschool.nl www.bordwerk.nl www.schoolbordportaal.nl http://digibord.weebly.com/index.html http://po.digiborden.kennisnet.nl/
Heeft u uw doelstellingen gehaald? Zo ja: stel uzelf voor de nieuwe periode (tussen kerst- en voorjaarsvakantie) nieuwe doelen die kwalitatief of kwantitatief wat verder gaan. Bijvoorbeeld in plaats van 3 lessen nu 4 lessen uitvoeren op het digibord, of in plaats van reken- en taallessen nu ook 3 aardrijkskundelessen, of.... Wat u ook bedenkt: hou het behapbaar voor uzelf. Maak kleine stapjes. Zo nee: wat is er misgegaan waardoor u uw doelen niet hebt behaald? Was het dat u uzelf er toch niet toe kon aanzetten om er echt eens voor te gaan zitten (staan)? Waren er technische problemen die het onmogelijk maakten? Hoe kan dit worden opgelost zodat u de doelen de volgende periode wel kunt halen? Heeft u daarbij hulp nodig? Vraag dan om hulp! Maak koppeltjes van leerkrachten en ga buiten schooltijd samen voor het bord staan om in alle rust dingen uit te proberen, te ontdekken, kennis, tips, ervaringen en links te delen om zo vaardiger te worden. Spreek af dat u dat elke week of maand één keer doet op een vast moment. Het werkt inspirerend en motiverend... maar spreek het wel concreet af. Het uitgangspunt "ik heb er nu geen tijd voor dus ik kijk er binnenkort wel eens naar..." gaat u geen stap verder brengen richting gevorderd digibordgebruik.
U moet een drempeltje over. Als dat is gelukt, bent u professioneel en creatief genoeg om het bord steeds beter als interactief medium in uw onderwijs te gaan gebruiken. Het gaat echter om dat drempeltje. Een serie digibord-trainingen kan helpen, maar de kans is groot dat dit slechts een losse flodder blijft. De enige manier om het drempeltje over te komen is door het zelf te gaan doen. Leren door doen & zelfontdekkend leren zijn termen die niet alleen van toepassing zijn op uw leerlingen, maar ook op uzelf! Een leven lang leren... weet u nog wel?
5. Uw eigen digibord-startpagina Maak een persoonlijke online startpagina voor het digibord. In het filmpje hierboven ziet u (als u goed kijkt) dat juf Linda destijds gewoon is begonnen met een pagina in Ms Excel. Ze tekende een aantal rechthoeken in het spreadsheet, gaf de achtergrond een kleurtje en maakte een link vast aan elke rechthoek. De rechthoeken zijn zo knoppen geworden. In het filmpje ziet u dat ze met een klik op zo'n knop een digibordles tevoorschijn tovert. Dat kan een webpagina zijn, een les gemaakt in word of powerpoint, of een les gemaakt in de digibord-software. In de loop van de tijd wordt die startpagina steeds uitgebreid, want er komen steeds meer digibordlessen bij. Ze rangschikt de lessen bijvoorbeeld op onderwerpen als taal, rekenen, geschiedenis, enzovoort. Zo blijft alles lekker overzichtelijk en kan ze snel vanuit haar startpagina gaan naar de les die ze met de kinderen wil gaan doen. De mogelijkheden groeien echter van dag tot dag. Tegenwoordig kunt u gratis zo´n startpagina online bouwen met bijvoorbeeld yurls of symbaloo. In de tip hiervoor ziet u onderaan wat links staan die verwijzen naar een yurls- of symbaloo-pagina. Ook Linda heeft dat gedaan: http://lindahumme.yurls.net/ en er zijn al honderden leerkrachten en scholen die hun eigen yurls-startpagina hebben. Het grote voordeel van een yurls- of symbaloo-pagina is dat deze pagina online staat. De pagina is een webpagina die overal ter wereld te benaderen is. Handig voor als u opeens in een ander lokaal moet lesgeven... heeft u toch gewoon uw startpagina bij de hand. Of u zet de data van de spreekbeurten op de yurls-pagina, of een stukje lesstof dat de leerlingen als huiswerk moeten bestuderen. Omdat de pagina online staat, kunnen de kinderen er thuis gewoon naar kijken. Een minstens even groot voordeel is dat zo'n yurls- of symbaloo-pagina zelfs door een digibeet redelijk eenvoudig en snel te maken is. Nog een voordeel is dat u heel eenvoudig de links en blokken van een andere yurls-pagina kunt kopieren naar uw eigen pagina. Dat is niet alleen legaal maar ook juist de bedoeling! Kennis delen met andere leerkrachten, leren van elkaar. Zo bouwt u binnen een paar uur een prachtige startpagina voor uw digibord. Kijk op de trainingspagina van Edumaat als u interesse heeft in een training yurls- of symbaloo. Aan het einde van de training heeft u uw eigen startpagina voor het digibord (compleet met handige links) die u direct in de klas kunt gaan gebruiken. Als laatste nog wat voorbeelden van zelfgemaakte yurls-pagina's van leerkrachten en scholen.
(Let op: de meeste pagina's bevatten tabbladen. Die zijn boven aan de pagina te zien.)
Ik ben er persoonlijk van overtuigd dat digiborden een mogelijkheid zijn om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. De enige die dat daadwerkelijk kan doen is niet het bestuur dat het bord voor u heeft aangeschaft, niet de ict-coordinator of die jonge computervaardige leerkracht in het lokaal naast u.... maar dat bent u zelf. Want u weet: goed onderwijs begint bij de docent. Met of zonder digibord.
In het oude Egypte ontstond zo’n 5000 jaar geleden een beschaving die zijn tijd ver vooruit was. Wie kent er niet de grote piramides en de sfinx, het dal der koningen of de tempels bij Aboe Simbel.
Maar ook het schrift dat de Egyptenaren gebruikten was voor die tijd zeer ontwikkeld. Schrijven deden de oude Egyptenaren niet met letters, maar met kleine tekeningen, hiërogliefen genaamd. Een soort pictogrammen zoals die ook op het bureaublad van een computer te zien zijn. (...nu weet u waar ze vandaan komen...) Er waren zo’n 850 tekens, bestaande uit tekens van mensen, dieren, planten en dingen.
Het hiërogliefenschrift is lastig te doorgronden. Er zijn veel tekens die erg op elkaar lijken maar toch iets anders betekenen. Een hieroglief kan soms een woord voorstellen, maar soms ook een letter of een klank. Een schrijver uit die tijd moest minimaal 5 jaar studeren en moest al die hiërogliefen uit zijn hoofd kennen! Ook tegenwoordig is het leren van de hiërogliefen een belangrijk onderdeel van de universitaire studie egyptologie, en dus niet voor iedereen weggelegd.
Er is in de afgelopen 5000 jaar veel kennis verloren gegaan, maar gelukkig zijn er nog veel tempels, graven en voorwerpen bewaard gebleven waarop hiërogliefen staan. De meeste voorwerpen zijn verspreid over musea over de hele wereld. Als je 25 jaar geleden hiërogliefen wilde leren, moest je bij wijze van spreken de hele wereld over reizen om al die voorwerpen te bekijken (of je moest iemand weten die zo vriendelijk was om er een foto van te maken en die per post aan je op te sturen). Gelukkig hebben we tegenwoordig de computer waarmee we musea over de hele wereld kunnen bezoeken, zonder er zelf naar toe te gaan. Met een paar klikken op bijvoorbeeld de website van het Britisch Museum of het Rijksmuseum van Oudheden kunnen we de collectie van zo’n museum bekijken en dus ook de prachtige hiërogliefen op de vele voorwerpen. Kijk maar eens hier. De pc is ook handig om snel hiërogliefen te ‘schrijven’: met één druk op de knop komt het juiste hiëroglief te voorschijn. Dat bespaart egyptologen een hoop tijd!
Ik geef workshops 'hiërogliefen en ict’ waarbij leerlingen van groep 7/8 t/m 6 VWO de basis leren van het hiërogliefenschrift. Ze bezoeken online het Rijsmuseum van Oudheden (RMO) in Leiden en nemen een kijkje in een klein deel van de collectie die te maken heeft met het hiërogliefenschrift. Met enkele speciale computerprogramma’s leren ze hun eigen naam in hiërogliefen schrijven en schrijven ze op de pc de namen van enkele bekende farao’s. De eindopdracht is het gezamenlijk vertalen van de hiërogliefen op een stuk uit de collectie van het RMO.
Dit is slechts een voorbeeld van een speciaal hierogliefen-programma dat ik heb ontwikkeld voor leerlingen van groep 7-8 t/m 6 VWO. Het programma is in het bijzonder geschikt voor bijvoorbeeld plusprojecten voor HAVO/VWO leerlingen of hoogbegaafde- of snellerende kinderen vanaf groep 7-8 van de basisschool. Maar ook trainingen aan gehele klassen zijn mogelijk. Het traject kan bestaan uit 1 tot wel 20 lessen en gekozen kan worden om de computer wel of juist niet te gebruiken. Optioneel is een bezoek aan het RMO waarbij tijdens een speciale rondleiding enkele stukken worden bekeken en vertaald, zodat de leerlingen hetgeen ze geleerd hebben in de praktijk kunnen brengen.
Kijk op mijn website www.egypteopschool of www.hierogliefenopschool voor meer informatie over hierogliefen (of andere onderwerpen van het oude Egypte) bij u op school. Als u interesse heeft in Egypte op school, neemt u dan contact op via het contactformulier op de website www.egypteopschool.nl
Vandaag was ik te gast bij SIZO in Zoetermeer. Bert Boshoven vroeg me om ook dit jaar weer een workshop 'sterrenkunde en ict' te geven aan verschillende basisscholen in Zoetermeer, te weten de Claus-Oranjeschool, de Regenboog en 't Plankier. Het programma duurde een uur en zag er als volgt uit:
1. 0-10 min Vragenvuur. Stel de vragen die je altijd al hebt willen stellen over het heelal. 2. 10-15 min Kort filmpje over hoe men vroeger in de sterrenwacht naar de sterren keek en hoe men dat tegenwoordig met behulp van de computer doet. 3. 15-55 min Aan de slag met het gratis software-programma Stellarium.
De leerlingen konden kiezen: leer Stellarium kennen met de speciale handleiding of ga zelf uitproberen en ontdekken. Uiteraard koos het merendeel voor de 2e optie... Als docent was ik vroeger erg gebrand op LOL: Luisteren Opletten en Lezen. Dus eerst goed lezen en als je er dan niet uitkomt mag je de docent vragen (maar niet omgekeerd). Vandaag vond ik dat niet erg: zelfontdekkend leren is prima en de handleiding kun je ook als naslagwerk gebruiken. Met het warme weer van vandaag (20 graden Celsius en een strakblauwe lucht) zou je verwachten dat de kids niet erg gemotiveerd zijn om in een 'computerruimte' (ook al heeft SIZO een van de mooiste lokaties die ik ken) aan de slag te gaan met sterrenkunde, Niets bleek minder waar: het enthousiasme was bijzonder groot, er werden heel veel goede vragen gesteld (en goede antwoorden gegeven) en als ik na een uur riep dat de tijd helaas om was, werd dat met veel teleurstellende geluiden beantwoord. Dat doet me natuurlijk goed en het mooie is dat ze thuis zelf verder het heelal kunnen ontdekken. Het programma Stellarium is namelijk gratis te downloaden (en te gebruiken) via www.stellarium.org.
Interesse voor sterrenkunde bij u op school? Dat kan zeker ook zonder ict! Kijk voor meer informatie op www.sterrenkundeopschool.nl De foto's van vandaag staan in de tekst en hieronder.
Vandaag bracht ik met 8 slimmeriken van de Van Dijckschool in Bilthoven een bezoek aan het FOM Rijnhuizen. Dit in het kader van een project van de basisuniversiteit. De Basisuniversiteit is een organisatie die slimme kinderen de mogelijkheid geeft om onderzoek te doen op uiteenlopende onderwerpen. Dat doen ze samen mèt en onder begeleiding vàn experts uit de wetenschap of het bedrijfsleven. Zowel kinderen als experts worden daar wijzer van. Ieder project is uniek, streeft naar een eindresultaat en wordt uitgevoerd op locatie door een expert met passie voor zijn vakgebied. Hij bepaalt de onderzoeksvraag en richting van zijn project.
De huidige projecten richten zich op ICT (oa. robotica, 3D wereld, programmeren voor de iPhone), natuurkunde (oa sterrenkunde), scheikunde en wiskunde. In de toekomst worden deze terreinen uitgebreid met taalthema's, maatschappelijke onderwerpen en artistieke projecten.
Lia van Acht en Benjamin Zitman van de Basisuniversiteit vroegen me ook dit jaar weer om als expert op gebied van de natuur- en sterrenkunde deze kinderen een leuk wetenschappelijk / sterrenkundig onderwerp voor te leggen. Het werd 'de zon en kernfusie', net als vorig jaar op de Julianaschool (lees dat verslag hier) of hier (website basisuniversiteit). Het project werd vandaag dus afgesloten met een bezoek aan het FOM. Dit instituut doet wetenschappelijk onderzoek en ontwikkelt methodieken en technieken op het gebied van fusiefysica, het produceren en toepassen van terahertz straling en nanolagen film- en oppervlaktefysica.
Dit keer was drs. Gieljan de Vries onze gastheer. Hij is publieksvoorlichter bij het FOM en vertelde de kids duidelijk en uitgebreid over de huidige energieproblematiek en de (deel)oplossing die kernfusie op de lange termijn kan bieden. Uiteraard had hij, als echte natuurkundige, ook wat leuke experimenten klaar staan die de kinderen konden uitvoeren. Deze proefjes boden meer inzicht in begrippen als 'plasma', 'magnetisme', 'energie', 'fusie' enzovoort.
Na een korte pauze kregen we een rondleiding door het FOM waarbij Gieljan vertelde over de activiteiten die het FOM uitvoert. De kinderen vonden het leerzaam en leuk en stelden (gelukkig) veel vragen. Ze lieten ook duidelijk blijken dat ze goed hadden opgelet tijdens mijn les over kernfusie, want ze konden heel wat lastige vragen van Gieljan beantwoorden.
Al met al weer een prima dag voor de kinderen en zeker ook de begeleiders, die het ook erg boeiend vonden. Na de zomervakantie wordt een artikel over dit bezoek gepubliceerd, waarschijnlijk in het vakblad 'Talent'. Een tijdschrift over hoogbegaafde kinderen.
Wilt u met uw school een dergelijk project opzetten en uitvoeren. Neem contact met me op via www.sterrenkundeopschool.nl
Op deze site kunt u lezen wat voor mogelijkheden er nog meer zijn om sterrenkunde bij u op school te realiseren. De foto'van het bezoek ziet u hieronder:
Ik kom zojuist terug van BS Willibrordus in Lage Zwaluwe. Deze school heeft enige tijd terug een gratis middagje sterrenkunde gewonnen, door zich te abonneren op het eZine van Edumaat Ze wilden graag dat ik bij juf Kim in groep 5 iets over de planeten kwam vertellen.
Het programma zag er ongeveer zo uit als de Holtkampschool (kijk hier). Ook hier werd weer dapper geknutseld met als resultaat een prachtige planetenposter waarop de planeten op schaal (= de grootte ten opzichte van elkaar) te zien zijn. Daarna natuurlijk het planetenpad op het schoolplein om te zien wat de onderlinge afstanden tussen de planeten zijn en hoever ze van de Zon afstaan. Er was nog wat tijd over dus toonde ik mijn ooit eens (1989) zelfgemaakte filmpje waarin te zien is wat er gebeurt als je deze 2 schalen (grootte; afstand tot de Zon) samenvoegt. Het filmpje staat hier. Opvallend vond ik dat de leerlingen tijdens het vragenvuur alleen maar vragen stelden over De Planeten. Meestal merk ik dat de vragen heel divers zijn: vanaf 'hoe heet is de zon' t/m 'wanneer waren we voor het laatst op de maan'. Deze kids waren echter zo geboeid door het thema dat ze alles wilden weten over de planeten.
Het was weer leerzaam en leuk! De foto's staan hieronder. Interesse voor sterrenkunde bij u op school? Zie www.sterrenkundeopschool.nl
We kozen voor het thema 'planeten'. De workshop bestond uit de volgende onderdelen:
- Wat is het zonnestelsel nu eigenlijk? - Noem namen van planeten die je al kent - Wat is nu eigenlijk een planeet? Is de maan een planeet? - Samen zetten we ze in goede volgorde van afstand tot de zon.
Bij deze opdracht was steeds 1 leerling als leider van de klas actief op het digibord terwijl de andere leerlingen de opdrachten op een werkblad uitvoerden.
De tweede ronde bestond uit:
- kies een planeet - teken de planeet op schaal met passer op een stuk papier - kleur de planeet zo mooi mogelijk in met behulp van een echte foto.
Als laatste moesten de leerlingen hun planeten op een groot vel zwart papier plakken, opnieuw in de goede volgorde van afstand tot de zon. Het resultaat werd aan de muur gehangen:
De afsluiting van de workshop was een levend planetenpad op het schoolplein. Dit planetenpad maakt duidelijk hoe ver de planeten van ons (en van elkaar) af staan. Ziet u op de laatste foto de vlotte jongedame Mercurius vasthouden? Dat lijkt 'op z'n kop' maar schijn bedriegt. Er bestaat geen 'onder' en 'boven' in het heelal, dus er is geen goed of fout in deze. ;-)
Al met al weer een prima middag waarin kinderen actief en creatief geleerd hebben.
Gisteren was ik aanwezig op de afsluitende bijeenkomst van de delta-scholen bij Nemo in Amsterdam. Dit zijn scholen in het primair onderwijs die wetenschap en techniek dichter bij het dagelijks leven van de kinderen willen brengen. Ik heb er al eerder over geschreven.
Het project, dat 5 jaar heeft geduurd, kwam gisteren tot een einde. Tijdens de middagsessie toonden de scholen wat ze de afgelopen 5 jaar hebben gedaan met sterrenkunde op school en wat voor mooi materiaal ze hebben gemaakt. U ziet hieronder (2e serie) enkele foto's van hun resultaten.
De leerlingen van OBS De Octopus hadden een aantal sterrenliedjes ingestudeerd die ze ten gehore brachten (zie 1e serie foto's). De directeur van Nemo kon, terugkijkend op de afgelopen 5 jaar, alleen maar concluderen dat het project een groot succes is geweest en dat de opbrengsten ruim boven verwachting waren.
Namens het ministerie van OCenW was Babs van den Bergh aanwezig. Zij is directeur onderzoek en wetenschapsbeleid en nam het eerste exemplaar in ontvangst van het eindrapport. Alle deelnemende scholen kregen een telescoop cadeau als dank voor hun enthousiasme en enorme inzet in de afgelopen 5 jaar.
Het deed me goed om te zien dat verschillende scholen echt erin geslaagd zijn om sterrenkunde echt onderdeel te maken van hun onderwijs. Dus niet 'er bovenop' maar 'in plaats van'. Leerkrachten blijken, als ze eenmaal enthousiast worden, uitstekend in staat om sterrenkunde op creatieve wijze in te zetten bij taal, rekenen, aardrijkskunde, enzovoort.
Het project is klaar, de subsidie is op. Maar scholen geven aan dat ze zeker verder gaan met hetgene wat ze in de afgelopen jaren hebben gemaakt en opgebouwd.
Wilt u meer lezen over dit geweldige project? Dan is http://www.deltaopschool.nl een mooie pagina om te beginnen.
Heeft u interesse in sterrenkunde bij u op school. Bezoek dan www.sterrenkundeopschool.nl voor meer informatie.
Hieronder de foto's.
Serie-1: Sterrenliederen van OBS De Octopus
Serie-2: De scholen tonen hun werk en resultaten
Overig:
Het delta-hotel stond er uiteraard ook:
Babs van den Bergh, directeur Onderzoeks- en Wetenschapsbeleid van OCenW prijst de scholen voor hun inzet en enthousiasme:
Vandaag was Neil Armstrong te gast op de Summit 2010 in het World Forum in Den Haag. Het thema: "Meet the future". Neil hield onder zeer grote belangstelling een lezing van zo'n 45 minuten, een kwartier later gevolgd door een Q&A van ongeveer 30 minuten. Ik heb druk getwitterd ( @edumaat, hashtag #neilarmstrong) en foto's gemaakt. Ik plaats in dit stukje enkele foto's om dit verhaal wat op te leuken, maar alle geslaagde foto's staan hier.
.jpg)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)