zaterdag 20 juni 2009

kernfusie op de basisuniversiteit


Via Gerard Dummer kwam ik in contact met Lia van Acht en Benjamin Zitman van de basisuniversiteit.
De Basisuniversiteit is een organisatie die slimme kinderen de mogelijkheid geeft om onderzoek te doen op uiteenlopende onderwerpen. Dat doen ze samen mèt en onder begeleiding vàn experts uit de wetenschap of het bedrijfsleven. Zowel kinderen als experts worden daar wijzer van.
Ieder project is uniek, streeft naar een eindresultaat en wordt uitgevoerd op locatie door een expert met passie voor zijn vakgebied. Hij bepaalt de onderzoeksvraag en richting van zijn project.

De huidige projecten richten zich op ICT (oa. robotica, 3D wereld, programmeren voor de iPhone), natuurkunde (oa sterrenkunde), scheikunde en wiskunde. In de toekomst worden deze terreinen uitgebreid met taalthema's, maatschappelijke onderwerpen en artistieke projecten.

Op 17 juni startte ik, samen met de Juliana basisschool in Bilthoven, een project 'kernfusie en de zon'. Kernfusie op de basisschool? Ja, dat kan! Niet in de zin dat we kernfusieproeven in de klas doen (want hoe hou je plasma van 150 miljoen graden in toom in een leslokaaltje op de 2e verdieping?) maar meer in de zin dat 7 slimme kinderen van de Julianaschool dit een leuk onderwerp vonden om mee aan de slag te gaan.
Na een korte uitleg over wat kernfusie is en waarom de wereld daar zo ontzettend veel profijt van kan hebben, volgde een kort filmpje over JET en een film over de zon en kernfusie. Daarna gingen de kids aan de slag met diverse doe-opdrachten van Govert Schilling over de zon. Die opdrachten kunt u downloaden van mijn site www.sterrenkundeopschool.nl














Er werd driftig geknipt en geplakt en de kids die een zonnewijzer bouwden konden 'em meteen buiten uitproberen. Het enige meisje in de groep (hoe komt dat toch?) bleek een echt doenertje te zijn die binnen een half uur twee doe-opdrachten af kreeg.
Vol trots toonde ze in een donkere kamer een zonsverduistering aan de anderen.

Op 8 juli aanstaande bezoeken we de sterrenwacht in Utrecht, waar we een speciaal zonneprogramma voorgeschoteld krijgen. Maar 'the main event' wordt toch wel 1 juli aanstaande. Dan brengen we een bezoek aan het FOM instituut voor plasmafysica Rijnhuizen in Nieuwegein. Dit instituut doet wetenschappelijk onderzoek en ontwikkelt methodieken en technieken op het gebied van fusiefysica, het produceren en toepassen van terahertz straling en nanolagen film- en oppervlaktefysica.

Lees meer over kernfusie op www.fusie-energie.nl

Meer foto's van deze leuke dag staan hier.

Wilt u ook een bijzonder sterrenkundeproject op uw school neerzetten?
U kunt me bereiken via info{@}sterrenkundeopschool.nl of kijk op www.sterrenkundeopschool.nl

sterrenkunde en ict


Op 18 juni was ik te gast bij Bert Boshoven, projectleider ICT-onderwijs van de gemeente Zoetermeer.
Bert had een aantal basisscholen in Zoetermeer gevraagd of ze interesse hadden in een workshop sterrenkunde en ict. Die combinatie ligt niet voor de hand, gezien het feit dat sterrenkunde de oudste wetenschap ter wereld is en computers iets van de laatste 20 jaar zijn. Maar tegenwoordig bekijken de professionele sterrenkundigen de hemel voornamelijk op een beeldscherm en computers worden gebruikt om gemaakte foto's te pimpen en ontdekkingen te doen die door puur menselijke waarneming nooit gedaan zouden kunnen worden.

De hemel bekijken door een ouderwetste kijker vind ik nog altijd het leukste. Maar er zijn ook leuke pc-programma's waarmee je de hemel kunt ontdekken, ook al is het overdag of bewolkt weer. Met 1 van die programma's ging ik afgelopen donderdag aan de slag. De belangstelling was groot, 6 klassen hadden zich opgegeven voor de workshop. Voor mij geen verrassing want sterrenkunde is een fascinerend onderwerp voor kinderen, en als je dan ook nog op een pc mag werken....

Na een kort filmpje van 5 minuten over hoe men vroeger keek naar de sterren en hoe dat tegenwoordig gaat, gingen de kinderen met behulp van een handleiding (die ik gratis ter beschikking stel op mijn website www.sterrenkundeopschool.nl ) aan de slag met het gratis software-programma Stellarium.


De vragen en opdrachten waren niet verplicht, ze mochten gewoon lekker aanrommelen en als ze er niet uitkwamen en ik was druk, dan konden ze de handleiding erbij pakken.
U raadt het al: ze waren erg enthousiast en ontdekten hemellichamen en functionaliteiten die ik nog niet kende ( en zie dan de boel maar weer terug te krijgen in de oorspronkelijke staat). De meeste vragen werden niet gesteld over 'hoe werkt dit' maar waren astronomisch van aard: "wat zijn die donkere vlekken op de zon?", "hoe ver is 430 lichtjaar, wat is een lichtjaar?", "is deze ster groter, heter dan onze zon" , "wat is deze rode vlek?", "zit er ook een zwart gat in dit programma? ". Kijk, dat zijn vragen waar ik als wetenschapper erg enthousiast van word!

Het was een bruisende dag bij Onderwijsadvies in Zoetermeer, de kids gingen weer wat wijzer naar huis en ik vooral moe en voldaan. Wat mij betreft voor herhaling vatbaar, dus mocht uw school belangstelling hebben. Via info{@}sterrenkundeopschool.nl kunt u mij contacten.


Meer foto's van deze leuke dag staan hier.