wetenschap op de basisschool

------------------------
18 maart 1953

Beste Dr. Einstein,

Ik wil u een heel fijne verjaardag toewensen. Ik schrijf deze brief omdat ik geinteresseerd ben in uw baan. In onze klas hangt een foto van u op het prikbord. Onze klas bestudeert het universum. Ik vind het bestuderen van het universum hartstikke leuk. Ik ben blij dat u geboren bent want zonder u zouden we niet zoveel weten als nu. Ik ben 9 jaar oud.

Liefs,

Marcia
Elkings Park
Pennsylvania
----------------



Voornamelijk fysieke problemen weerhielden mij het afgelopen half jaar van het plaatsen van stukjes op deze blog. Op dit moment gaat het weer de goede kant op. Ik hoop weer wat meer te kunnen bloggen de komende tijd. Vandaag een eerste begin.

Ik las zojuist dit bericht op www.nu.nl


Als wetenschapper doet mij dat goed natuurlijk. Maar veel mensen zullen denken:
"Is dit wel een goed idee? Moeten we ons in het PO niet op andere zaken concentreren, zoals de kinderen behoorlijk leren lezen, schrijven en rekenen, om maar eens wat te noemen. Dit soort initiatieven kosten lestijd. Die tijd moet ergens anders van af worden gehaald."

Ik heb al vele malen op basisscholen (veelal op verzoek van de school die 'iets' wilde doen met sterrenkunde omdat er zoveel behoefte was vanuit de kids) een uurtje/middagje/weekje, sterrenkunde gedaan, varierend van groep 3 tot groep 8.
De laatste keer was enkele weken geleden op de Prinses Magrietschool in Zoetermeer.
Het betrof een uurtje sterrenkunde aan groep 6 met als onderwerp: de planeten.
Korte(!) presentatie, filmpje, doe-opdrachtje op het schoolplein, etc.
En zoals zovaak waren er veel meer geinteresseerden dan alleen de meester en de kids van groep 6 zodat ik uiteindelijk groep 7 en 8 er ook bij kreeg.

Ik kan u allen verzekeren dat kinderen op de basisschool uitermate geinteresseerd zijn in de wetenschap. Dat komt omdat wetenschap wordt gevoed en geleid door VERWONDERING. Verwondering is, samen met repeteren, het belangrijkste aspect van elk leerproces. Repeteren is soms vervelend voor een kind, hoewel dat sterk afhangt van WAT ze 'moeten' repeteren. Repeteren voor hun sport of met hun muziekinstrument of met hun playstation doen ze graag! Maar woordjes of topografie of rijtjessommen repeteren is vaak minder leuk.
Aan de docent de uiterst moeilijke taak om die verwondering te koppelen aan het repeteren. Met een onderwerp als sterrenkunde is dat makkelijk(er) te doen, zeker in het primair onderwijs waar die prachtige kinderlijke verwondering nog zo volop aanwezig is.

Ook enkele weken terug was die verwondering op de Prinses Margrietschool weer aanwezig en werden er wel 1000 vragen gesteld. Veelal gooi ik de vragen terug de groep in en laat de kids zelf met antwoorden komen. En dan blijkt steeds weer dat deze kids uiteindelijk tot goede /slimme antwoorden komen die niet onderdoen voor antwoorden die de pubers in klas 2-6 van het voortgezet onderwijs geven (ik heb 10 jaar natuurkunde gegeven in het VO en heb heel veel aan sterrenkunde in het VO gedaan dus ik kan goed vergelijken).

Kortom: de verwondering is er volop, de wil om te leren is er en deze jonge kinderen kunnen veel meer begrijpen dan dat wij soms denken/doorhebben.
Ik zou dus een voorstander zijn van het zo vroeg mogelijk beginnen met wetenschap en techniek in het PO. Het helpt de kinderen om logisch te leren nadenken, verbanden te zien en te leggen, begripsvorming omtrent groot en klein, goede vragen te stellen, enzovoort.

Einstein zei ooit: "The most important thing is to never stop questioning".
De wetenschap helpt jonge kinderen te leren dat ze vooral vragen moeten stellen aan hun omgeving en de moeite moeten doen om iets op te zoeken als ze iets willen weten.
En dat brengt me op wat mij betreft het grootste probleem van het inbedden van wetenschap en techniek in het PO. Ik heb vaak gezien dat docenten in het PO vinden dat ze maar weinig afweten van bijv. de sterrenkunde. Gelukkig blijkt vaak dat de vader van Pietje uit groep 6 een amateur-astronoom is. Papa wordt vervolgens gebeld of hij op school wat wil laten zien/vertellen over de sterrenkunde (of als de school toevallig Richard de Jong kent wordt hij gebeld ;-) )
Dat is prima natuurlijk! Maar niet alle 7600 basisscholen in nederland hebben zo'n Pietje op school.
Ik had een half jaar terug een sollicitatiegesprek bij het NOVA. Ze zochten een voorlichter sterrenkunde voor het onderwijs.
Ik besprak deze kwestie met hen. Belangrijk is dat docenten in het PO niet bang moeten zijn om een onderwerp als sterrenkunde te behandelen, omdat ze denken er niet voldoende over te weten. Er is voldoende panklaar materiaal online beschikbaar maar belangrijker nog: op het terrein van de wetenschap worden de meeste vragen gesteld die wetenschappers zelf niet kunnen beantwoorden. Ik maakte een aantal maal per jaar mee dat een leerling mij een vraag stelde die ik niet kon beantwoorden.
Soms kun je dan het truucje toepassen om de vraag terug de groep in te gooien in de hoop dat de response jou ook naar het antwoord brengt, maar vaak zei ik gewoon dat dat een hele goede vraag was waarop ik zo snel niet het antwoord had. Ik noteerde de vraag en beloofde de leerling er in de volgende les op terug te komen. Ik kwam die belofte altijd na en besteedde dan veel zorg aan een goed en uitgebreid antwoord, netjes uitgeprint op papier en met onderaan altijd wat links naar meer info.

Dus geachte PO-docenten: schaam u niet om wat u eventueel niet weet over wetenschap en techniek ( u weet mbv uw gezond verstand al meer dan het grootste deel van uw kids), ga eens aan de slag met bijv. de sterrenkunde als u merkt dat er behoefte aan is, maak er een gezamenlijk leerproces van en geniet van het enthousiasme en de verwondering van de kids.

En als u, na het lezen van dit epos, nog steeds de sterrenkunde wilt outsourcen (misschien domweg omdat u geen tijd over hebt om 's avonds thuis zo'n onderwerp voor te bereiden)....: ik hou me aanbevolen om bij u op school dit onderwerp aan de orde te stellen. Van groep 3 t/m 8, van een uurtje tot een hele projectweek, van planeten tot de Hubble telescoop.... alles is mogelijk. Ik vraag scholen altijd aan te geven wat ze willen en stem vervolgens het programma geheel op die wensen af.
Reacties op mijn mening, interesse om eens te praten over sterrenkunde bij u op school?? Ik hoor graag van u!


-----------------------
3 januari 1943

Geachte Heer,

Ik bewonder u al een hele tijd. Ik en 12 jaar en zit in de eerste klas van de Eliot Junior High school. De meeste meisjes in mijn klas hebben helden waaraan ze fanmail schrijven. U en mijn oom, die bij de kustwacht werkt, zijn mijn helden.
Mijn wiskundecijfers zijn een beetje onder het gemiddelde. Ik heb er meer tijd voor nodig dan de meeste van mijn vrienden. Ik maak me wel eens ongerust (misschien wat te veel) maar ik denk dat het uiteindelijk wel allemaal op zijn pootjes terecht zal komen.
Oh, meneer, ik hoop echt dat u me schrijft. Mijn naam en adres ziet u onderaan.

Hoogachtend,

Barbara
Washington, D.C.

~~~~~~~~~

Beste Barbara,

Ik was erg blij met je aardige brief. Tot nu toe had ik nooit durven dromen dat ik een held was. Maar nu jij me tot held hebt verklaard, voel ik me er ook een.
Maak je maar niet druk over je problemen met wiskunde; ik kan je verzekeren dat de mijne nog veel groter zijn.
Hoogachtend,
Professor Albert Einstein
----------------------

(uit: Lieve professor Einstein. Albert Einsteins brieven aan en van kinderen.)