Sterrenkunde, bezoek aan FOM Instituut Plasmafysica

Vandaag was ik met een aantal leuke en slimme kinderen van de Julianaschool in Bilthoven op het FOM Instituut voor Plasmafysica Rijnhuizen in Nieuwegein. Dit in het kader van het project 'Zon en Kernfusie' dat ik samen met de basisuniversiteit organiseer. Meer info hierover op mijn blog van 20 juni.

De middag begon met een uitstekende presentatie van gastheer Erik Min. Hij beantwoordde geduldig alle 438 vragen en dmv leuke proefjes en korte filmpjes liet hij zien wat plasma is, hoe we plasma in bedwang houden wat er op dit moment gaande is op het gebied van kernfusie.


Daarna naar een speciaal afgeschermde ruimte om het plasma te zien waarmee het onderzoek verricht wordt!









Vervolgens naar de ruimte waar zich de grote buisvormige Magnum-PSI bevindt. Deze fusiebron is 12 dagen terug pas voor het eerst getest en is nog niet helemaal af. Het wachten is op een hele grote magneet die nog om de buis moet worden geplaatst en dient om het plasma in toom te houden.



Nederland werkt, samen met vele andere landen, mee aan project ITER. Het doel van ITER is om aan te tonen dat kernfusie een belangrijke commerciele energiebron kan zijn. De rol van het FOM-instituut is om de interactie tussen het afgekoelde plasma en de reactorwand te onderzoeken.

Meer foto's van het bezoek staan hier.

Wilt u ook een sterrenkundeproject op uw school? Kijk eens op www.sterrenkundeopschool.nl

Presentatie Apollo project op OBS De Kleine Beer

Gisteren was ik op OBS De Kleine Beer in Berlicum voor het 5x geven van een presentatie: 'Van Spoetnik tot Cernan'. Volgende maand is het 40 jaar geleden dat Neil Armstrong de 1e voetstap op de maan zette. Maar hoe kwamen de Amerikanen erbij om per se naar de maan te willen? Hoe zag de opbouw van het hele Mercury/Gemini/Apollo-programma eruit? Wat waren de mooiste/spannendste momenten en waar ging het mis of bijna mis. Wie zijn de helden van toen?
In een presentatie van een uur leidde ik de kinderen uit de bovenbouw door dit prachtige stukje historie van oktober 1957 tot en met december 1972. Een kort praatje van hoogstens een paar minuten en vervolgens heel veel mooie filmfragmenten, zoals de vlucht van de eerste Amerikaan in de ruimte: Alan Shepard.
Maar ook de brand van de Apollo-1, het voorlezen uit de bijbel op kerstavond door de bemanning van de Apollo 8 in een baan om de maan, de blikseminslag tijdens de start van de apollo 12, de ontploffing van de Apollo 13 en de laatste voetstap op de maan van Gene Cernan van de Apollo 17.... dit alles en nog meer kwam aan bod tijdens de presentatie. En dat in maar 1 uur!
Op een groot Activboard met lekker geluid maaktzo'n presentatie zeker indruk op de kinderen. Dat het 30+ graden in het lokaal was, leek ze niet te deren. Het was kennelijk boeiend en spannend genoeg. Er werd af en toe opgelucht 'yes' geroepen als Mission Control Houston de Apollo 13 weer eens veilig naar de Aarde had teruggebracht.


Al met al een zeer geslaagde dag, ondanks de hitte.

Wilt u deze presentatie ook op uw school verzorgen? Kijk hier voor meer info.

kernfusie op de basisuniversiteit

Via Gerard Dummer kwam ik in contact met Lia van Acht en Benjamin Zitman van de basisuniversiteit.
De Basisuniversiteit is een organisatie die slimme kinderen de mogelijkheid geeft om onderzoek te doen op uiteenlopende onderwerpen. Dat doen ze samen mèt en onder begeleiding vàn experts uit de wetenschap of het bedrijfsleven. Zowel kinderen als experts worden daar wijzer van.
Ieder project is uniek, streeft naar een eindresultaat en wordt uitgevoerd op locatie door een expert met passie voor zijn vakgebied. Hij bepaalt de onderzoeksvraag en richting van zijn project.

De huidige projecten richten zich op ICT (oa. robotica, 3D wereld, programmeren voor de iPhone), natuurkunde (oa sterrenkunde), scheikunde en wiskunde. In de toekomst worden deze terreinen uitgebreid met taalthema's, maatschappelijke onderwerpen en artistieke projecten.

Op 17 juni startte ik, samen met de Juliana basisschool in Bilthoven, een project 'kernfusie en de zon'. Kernfusie op de basisschool? Ja, dat kan! Niet in de zin dat we kernfusieproeven in de klas doen (want hoe hou je plasma van 150 miljoen graden in toom in een leslokaaltje op de 2e verdieping?) maar meer in de zin dat 7 slimme kinderen van de Julianaschool dit een leuk onderwerp vonden om mee aan de slag te gaan.
Na een korte uitleg over wat kernfusie is en waarom de wereld daar zo ontzettend veel profijt van kan hebben, volgde een kort filmpje over JET en een film over de zon en kernfusie. Daarna gingen de kids aan de slag met diverse doe-opdrachten van Govert Schilling over de zon. Die opdrachten kunt u downloaden van mijn site www.sterrenkundeopschool.nl














Er werd driftig geknipt en geplakt en de kids die een zonnewijzer bouwden konden 'em meteen buiten uitproberen. Het enige meisje in de groep (hoe komt dat toch?) bleek een echt doenertje te zijn die binnen een half uur twee doe-opdrachten af kreeg.
Vol trots toonde ze in een donkere kamer een zonsverduistering aan de anderen.

Op 8 juli aanstaande bezoeken we de sterrenwacht in Utrecht, waar we een speciaal zonneprogramma voorgeschoteld krijgen. Maar 'the main event' wordt toch wel 1 juli aanstaande. Dan brengen we een bezoek aan het FOM instituut voor plasmafysica Rijnhuizen in Nieuwegein. Dit instituut doet wetenschappelijk onderzoek en ontwikkelt methodieken en technieken op het gebied van fusiefysica, het produceren en toepassen van terahertz straling en nanolagen film- en oppervlaktefysica.

Lees meer over kernfusie op www.fusie-energie.nl

Meer foto's van deze leuke dag staan hier.

Wilt u ook een bijzonder sterrenkundeproject op uw school neerzetten?
U kunt me bereiken via info{@}sterrenkundeopschool.nl of kijk op www.sterrenkundeopschool.nl

sterrenkunde en ict

Op 18 juni was ik te gast bij Bert Boshoven, projectleider ICT-onderwijs van de gemeente Zoetermeer.
Bert had een aantal basisscholen in Zoetermeer gevraagd of ze interesse hadden in een workshop sterrenkunde en ict. Die combinatie ligt niet voor de hand, gezien het feit dat sterrenkunde de oudste wetenschap ter wereld is en computers iets van de laatste 20 jaar zijn. Maar tegenwoordig bekijken de professionele sterrenkundigen de hemel voornamelijk op een beeldscherm en computers worden gebruikt om gemaakte foto's te pimpen en ontdekkingen te doen die door puur menselijke waarneming nooit gedaan zouden kunnen worden.

De hemel bekijken door een ouderwetste kijker vind ik nog altijd het leukste. Maar er zijn ook leuke pc-programma's waarmee je de hemel kunt ontdekken, ook al is het overdag of bewolkt weer. Met 1 van die programma's ging ik afgelopen donderdag aan de slag. De belangstelling was groot, 6 klassen hadden zich opgegeven voor de workshop. Voor mij geen verrassing want sterrenkunde is een fascinerend onderwerp voor kinderen, en als je dan ook nog op een pc mag werken....

Na een kort filmpje van 5 minuten over hoe men vroeger keek naar de sterren en hoe dat tegenwoordig gaat, gingen de kinderen met behulp van een handleiding (die ik gratis ter beschikking stel op mijn website www.sterrenkundeopschool.nl ) aan de slag met het gratis software-programma Stellarium.


De vragen en opdrachten waren niet verplicht, ze mochten gewoon lekker aanrommelen en als ze er niet uitkwamen en ik was druk, dan konden ze de handleiding erbij pakken.
U raadt het al: ze waren erg enthousiast en ontdekten hemellichamen en functionaliteiten die ik nog niet kende ( en zie dan de boel maar weer terug te krijgen in de oorspronkelijke staat). De meeste vragen werden niet gesteld over 'hoe werkt dit' maar waren astronomisch van aard: "wat zijn die donkere vlekken op de zon?", "hoe ver is 430 lichtjaar, wat is een lichtjaar?", "is deze ster groter, heter dan onze zon" , "wat is deze rode vlek?", "zit er ook een zwart gat in dit programma? ". Kijk, dat zijn vragen waar ik als wetenschapper erg enthousiast van word!

Het was een bruisende dag bij Onderwijsadvies in Zoetermeer, de kids gingen weer wat wijzer naar huis en ik vooral moe en voldaan. Wat mij betreft voor herhaling vatbaar, dus mocht uw school belangstelling hebben. Via info{@}sterrenkundeopschool.nl kunt u mij contacten.


Meer foto's van deze leuke dag staan hier.

IPON award voor plazaschool.nl

Gisteren was ik aanwezig op de IPON. Ik gaf samen met Frank Tijhuis van Gamebasics een presentatie over Plazaschool









Deze schoolversie van plazachallenge is een online ondernemingsspel waarin leerlingen spelenderwijs leren over verschillende aspecten van het ondernemersschap. Leerlingen ervaren hoe het is om zelf een winkel te beginnen. Ze sluiten een lening af, huren winkels, doen inkopen, nemen personeel aan, maken reclame, enzovoort. Dit alles met als doel zoveel mogelijk producten te verkopen in hun winkels en zoveel mogelijk winst te maken. Dat levert punten op: hoe beter het ondernemersschap wordt uitgevoerd, hoe meer punten dat aan het eind van elke speelronde oplevert.
Door middel van ranglijsten, rapporten en een competentieprofiel wordt vervolgens in het spel terugkoppeling gegeven. De docent kan samen met de leerling kijken naar het competentieprofiel en bekijken welke aspecten van het ondermersschap de leerling al goed beheerst en welke aspecten nog verbeterd kunnen worden. Dat advies wordt overigens door het spel zelf al automatisch gegeven.

Het spel is zeer intuitief / laagdrempelig en kan 24 uur per dag online gespeeld worden. De docent kan dus tijdens de les tegen de leerlingen zeggen: "zorg ervoor dat je uiterlijk volgende week maandag-avond je winkels gevuld en op orde hebt, want dan druk ik op de knop en wordt de volgende ronde gedraaid."
Het spelen beperkt zich dus niet tot de reguliere les en er is dus niet per se altijd een pc-lokaal voor nodig.

Ik merk dat leerlingen het spel erg leuk vinden vanwege het competitie-element maar ook vanwege een flinke dosis humor die in het spel verwerkt zit.
Het spel maakt een lange uitleg over begrippen als marketing, marktwerking, inkoop, concurrentie, etc. overbodig. Ze leren spelenderwijs die begrippen prima kennen!
Het leuke is dat dit spel geschikt is voor zowel PO als VO. Ik heb laatst nog met Frank Tijhuis van gamebasics een workshop aan kinderen van groep 7 gegeven (zie foto's hieronder) en de kinderen pikken het gewoon snel op.



























Dat komt, behalve door de pc-vaardigheid van de leerlingen, ook door het feit dat de docent bepaalde functionaliteiten van het spel kan aan- of uitzetten.
In het PO zetten we vaak aspecten zoals: inkopen op een veilig, reclame maken voor je bedrijf, personeel inhuren voor in je winkels, etc. uit zodat het beheren van de winkels en alles wat daarbij komt kijken behapbaar blijft. In de loop van het spel kunnen er, als de leerlingen in de gaten hebben hoe het werkt, altijd extra functionaliteiten worden aangezet. In het VO is het spel ook prima bruikbaar bij Economie en uiteraard ook in het (V)MBO kan het spel prima ingezet worden (kader beroepsgerichte leerweg).

Er is een docentenhandboek beschikbaar, maar ook is er een lesbrief voor dit spel ontwikkeld.

Vanwege dit alles werd dit spel werd dan ook m.i. terecht genomineerd voor de IPON-award 2009 (software VO) en wat blijkt: gewonnen!!! Een felicitatie aan de makers van dit spel is op zijn plaats.

Meer informatie vindt u op www.plazaschool.nl
Als u vragen heeft over een workshop bij u op school, of ondersteuning in uw les, neemt u dan contact met mij op.

Handige links:
* Ervaringen van scholen met het spel vindt u
hier.
* Het artikel over Plaza Challenge in het vakblad Vives van 2007 (PDF) vindt u
hier.
* Het Plaza Challenge games en competentie rapport van Kennisnet vindt u
hier.
* Het eindrapport van het onderzoek naar effect van games in het onderwijs met Plaza Challenge vindt u
hier.
* een promo-filmpje vindt u hier.
(LET OP: dit filmpje staat op de site van plazaCHALLENGE. Voor de docentenversie moet u op www.plazaSCHOOL.nl zijn)

Bezoek sterrenwacht

Afgelopen maandag was ik met kinderen van de Duinoordschool in Den Haag aanwezig op de sterrenwacht in Rijswijk. Dat heb ik al met heel veel kinderen gedaan in de afgelopen 15 jaar maar het blijft toch iedere keer weer prachtig om de verwondering van de kinderen te zien als ze, meestel voor het eerst in hun leven, een andere planeet door de telescoop kunnen bewonderen.
Ik heb de presentatie van de avond vooral aan de altijd enthousiaste vrijwilligers van de sterrenwacht overgelaten. Zelf heb ik me beperkt tot een flits-opdracht van 10 minuten waarbij kinderen foto's van verschillende objecten/verschijnselen die ze aan de hemel zien (overdag/ 's avonds en met/zonder telescoop) moesten plaatsen onder verschillende categorieen: in de buurt van de aarde, in het zonnestelsel, in onze melkweg of daarbuiten. Het was een prima avond en zoals altijd stelden de kinderen ook veel en goede vragen, maar ik laat het verhaal hier even rusten en laat vooral de foto's spreken:










Meer foto's op de website van de Duinoordschool.
Onderaan deze link staat een doorlink naar de foto's:

Themadag sterrenkunde deltascholen Amsterdam

Gisteren was ik op de themadag van de deltascholen . Dit zijn scholen in het primair onderwijs die wetenschap en techniek dichter bij het dagelijks leven van de kinderen willen brengen.

Al eerder blogde ik dat ik dat een prima gedachte vind en vanuit mijn achtergrond (zie www.sterrenkundeopschool.nl was ik gisteren aanwezig op een van de themadagen die door Nemo & partners voor deze scholen georganiseerd wordt.

De dag was m.i. uitstekend georganiseerd met 2 interessante presentaties over navigatie en workshops obv lesmateriaal dat door ESERO speciaal voor het PO ontwikkeld is. Het betreft hier een doorlopende leerlijn sterrenkunde voor groep 1 t/m 8. De lessen zijn geordend in een bronnenboek genaamd: "reis door de ruimte in 80 lessen". Het materiaal wordt uitgegeven door ESERO en ziet er m.i. fantastisch uit. Nogmaals een compliment aan allen die hiervoor verantwoordelijk zijn.


Het materiaal is, voordat het gisteren werd gepresenteerd, door pilotscholen getest en zij zijn er erg positief over. Ik heb het materiaal nog niet aangetroffen op de site van Nemo e/o Esero maar weet dat het gratis is voor scholen.

Hier een link naar de foto's die ik gisteren op de bijeenkomst gemaakt heb. Ze zijn in volledig formaat (dus niet gecomprimeerd).

Ik zelf stond tijdens de lunch samen met Karin Heesakkers van
Kleinkracht klaar om de collega's van de deltascholen te vertellen wie wij zijn en wat wij voor de scholen kunnen betekenen (zie de foto's op deze pagina).




















Het deed me goed om te zien/horen dat zoveel scholen zo enthousiast bezig zijn met sterrenkunde, wetenschap en techniek binnen de school en ik hoop dat ik in dit bijzondere 'jaar van de sterrenkunde' veel scholen kan ondersteunen bij het geven van sterrenkunde op school. Interesse? Neem contact met me op via www.sterrenkundeopschool.nl

apollo 8, kerstavond 1968

Exact 40 jaar geleden. Kerstavond 1968. 3 helden schrijven historie: Jim Lovell, Frank Borman en Bill Anders, draaien in de Apollo 8 voor het eerst een rondje om de maan. Niet met de intentie om te landen: de vlucht is bedoeld als generale repetitie voor de latere vlucht van de apollo 11.

Als de 3 helden van de achterkant van de maan terugkomen, zien ze als eerste mens in de geschiedenis een 'aardopkomst': de aarde komt op boven de hori'zon' van de maan.

Wat ze zien, is niet in woorden te beschrijven:



(morgen zet ik zelf een beter filmpje op youtube...)
(update 1e kerstdag: hier het prachtige filmpje uit 'from the earth to the moon')


De crew leest voor uit de bijbel. Dat zorgt voor emotionele momenten bij toeschouwers op de gehele aarde. Tenslotte was 1968 een rampjaar (Vietnam, Martin Luther King, etc.). Je ziet tevens de opluchting als ze voor het eerst van achter de maan vandaan komen. Dat komt omdat het de eerste keer was dat 'we' weg'vlogen' van de aarde naar een ander hemelobject. Tot dan toe hadden we alleen wat rondjes om de Aarde gedraaid. Als het ruimteschip zich achter de maan bevindt, is er geen communicatie met de Aarde mogelijk. Met behulp van Newton was uitgerekend met welke snelheid ze om de Maan moesten draaien, zodanig dat ze niet te pletter zouden slaan of voor eeuwig in het heelal zouden verdwijnen. Exact op het uitgerekende tijdstip kreeg men echter weer radioverbinding met de 3 helden die dus op dat moment weer achter de maan vandaan kwamen.

Newton was right, and these astronauts saved 1968. Ze zijn er nog steeds, hoewel ze nu zeer krasse knarren zijn. Hier de "Apollo 8 40th Anniversary" film:



En omdat ik er geen genoeg van kan krijgen, interviews met de nu 40 jaar oudere helden:

Vincent Icke over het electronisch patientendossier

Ik zit NU (3-12 's avonds laat) te kijken naar 'de wereld draait door' en zie/hoor Vincent Icke praten over het electronisch patientendossier. Ik blogde al eerder over hem.

Om dit blogje wat op te leuken, hier een interview met Vincent over het onderwerp 'god bestaat niet'.



Hij heeft dezelfde mening als ik over dit onderwerp, maar kan het veel mooier vertellen dan ik het kan schrijven. Ik raad mensen die zelfs na mijn blog over het epd nog twijfelen aan om deze uitzending te bekijken. Ik zal morgen een link naar deze uitzendig plaatsen.

[update 4-12, hier de link naar de uitzending. Of klik hier om de uitzending direct in windows mediaplayer te openen.]



NB. mijn vrouw is als bijna afgestudeerd huisarts een groot voorstander van het epd.
Ik probeer daarom vooral in te spelen op haar moeder-gevoelens om ervoor te zorgen dat ze toch een bezwaar instuurt.

Op dit moment hebben we echter nog een groter probleem: zij wil geen bezwaar maken tegen het epd van de kids, ik wil dat absoluut wel (heb het al namens mezelf gedaan) doen namens mijn kids. Als ze over 10-15 jaar oud en hopenlijk wijs genoeg zijn, kunnen ze dan zelf beslissen of ze op dat moment hun gegevens 'openbaar' in het EPD willen hebben.
Ze nemen het me vast niet kwalijk dat ik dat dan in de voorgaande 10-15 jaar niet heb toegestaan maar ik vrees dat ze het me WEL kwalijk nemen als ik het nu WEL zou toestaan. 1 bitje dat omvalt in een backbone-server ergens in de kelder van een provider en .... enfin, daarover blogde ik dus al eerder.

The battle continues. Ik blog zodra de strijd is gestreden en de winnaar bekend is ;)

Plasterk wil digitale schoolboeken

"Plasterk wil digitale schoolboeken
Minister Plasterk van Onderwijs wil nog deze kabinetsperiode digitale schoolboeken introduceren. Hij start een project, waarmee leraren lesmateriaal zelf op internet ontwikkelen: Wikiwijs.

Volgens Plasterk kunnen docenten zo met eigen ideeën komen, daar kunnen anderen dan van profiteren. De minister denkt dat het systeem goed voor de kwaliteit van het onderwijs is. Wikiwijs, dat op de online-encyclopedie Wikipedia gebaseerd is, wordt voor iedereen toegankelijk. Alleen docenten kunnen er in werken.

De minister verwacht dat er op termijn minder papieren schoolboeken nodig zijn door het digitale systeem."
(bron: NOS, 2-12-08)

Tot voor kort werkte ik bij Kennisnet. Het programma stimuleren gebruik digitaal leermateriaal komt vanuit Kennisnet en is daar opgezet door de m.i. bekwame Marlon Domingus (ondertussen helaas alweer weg bij Kennisnet). Ik heb destijds zijn projectplannen gelezen en zijn presentatie bijgewoond en moet zeggen dat e.e.a. er prima uitzag. Het programma is bedoeld voor po, vo en mbo en loopt tot 2011. Meer info hier

Net zoals 10 of 20 jaar terug geldt voor veel docenten dat ze, na een dag 30+ kinderen 8x 50 minuten uit de gordijnen halen, 's avonds om 22 uur na het nakijken van de proefwerken niet veel puf meer hebben om materiaal te maken. Dat gold 20 jaar terug voor papieren lespakketjes, werkbladen etc. en dat geldt nu ook voor digitaal materiaal maken. Ik heb 10 jaar voor de klas gestaan in het VO dus ik spreek uit ervaring. Bovendien zitten we nog midden in een grijze golf van oude docenten die echt geen zin meer hebben in innovatie en gewoon elk jaar opnieuw hun al 10 jaar oude proefwerkjes opnieuw uit de stoffige grijze kast in de hoek van het lokaal halen (ik chargeer even).

En toch.... als docenten eenmaal over een drempel heen zijn en ze worden enthousiast... dan gaan ze er toch mee aan de slag. Zo heb ik ooit eens in mijn weekeinden en vakanties een unieke web-based lesmethode natuurkunde gemaakt voor de bavo, gebaseerd op de sterrenkunde. Een paar honderd uur werk maar de kinderen vonden het geweldig. Vanwege het feit dat ik 2 computers voor 30 leerlingen had en een aantal leerlingen geen pc thuis hadden, werkte ik in de klas toch met papieren versies van het materiaal. Alles uitgeprint in kleur en in plastic insteekmapjes. 20 dikke ordners in het kabinet. Een restantje staat nog op www.natuurkundeleraar.nl (waar ik dus al jaren niets meer mee doe)
Niet iedereen heeft daar de energie voor. Zeker als het management er geen oog voor heeft.

Er komt natuurlijk een hele kudde ict-vaardige docenten aan van halo's en lero's die in veel kortere tijd een digitaal proefwerkje of lespakketje in elkaar toveren. Maar ook zij zijn meestal vele avonden aan het googlen, knippen en plakken voordat ze iets hebben gefabriceerd wat zij goed/passend vinden voor hun klassen.
Het probleem is niet dat docenten slecht betaald worden maar dat ze zo weinig tijd / energie en 'vrije ruimte' hebben om lekker creatief te kunnen zijn.
In het bedrijfsleven heb ik cursussen msoffice, internet etc. gegeven. Daar mocht ik niet meer dan 80% van mijn tijd lesgeven aan klanten. 20 procent van mijn arbeidstijd bestond verplicht uit studie/bijscholing. Op die wijze was het qua energie voor een docent vol te houden (4 dagen per week in de leaseauto door het land crossen was ook best intensief) en het was heerlijk om 1 dag per week op kantoor nieuwe software-pakketten te leren e/o namens het bedrijf leermateriaal te ontwikkelen. Een utopie voor het onderwijs?? nee, maar je moet wel durven.

Vanuit Kennisnet had ik contact met de digischool in Voorburg. De communities van de digischool lopen prima. In de leermiddelendatabase is veel digitaal materiaal te vinden, makkelijk vindbaar maar lang niet altijd van goede kwaliteit.

Wat de kwaliteit betreft, mijn goede en zeer betrokken ex-collega Guus Schmidt heeft, samen met een aantal mensen 'uit het veld' vorig jaar de handleiding kwaliteit digitaal leermateriaal heeft ontwikkeld. Het ziet er wat ingewikkeld uit maar ik vind het een uitstekend initiatief/instrument om scholen (maar ook ontwikkelpartijen) bewust te maken van kwaliteit en hen te helpen bij het maken, zoeken en vinden van goed/passend digitaal leermateriaal.

Via de site van Kennisnet kun je trouwens ook zoeken.

De uitgevers zijn ook niet gek. Bij een aantal vakken zie je al dat leerlingen op de site van de uitgever kunnen werken aan zaken die in het papieren lesboek staan vermeld. De volgende stap is dat scholen digitale modules gaan afnemen ipv hele boeken. Dat zie je bijvoorbeeld bij het vak NLT in de bovenbouw van het VO gebeuren. Uitgeverijen zullen daarop inspelen of doen dat al.
Doordat het digitale materiaal 24 uur per dag overal beschikbaar is kan een kind zelf bepalen wanneer het wil leren. (Het gebeurde me vroeger nog al eens dat ik er 's avonds achter kwam dat mijn wiskundeboek in mijn locker op school lag terwijl ik de volgende dag een toets had. Dus dan was het klasgenootjes bellen om te vragen of ik, als ze zelf klaar waren, even het boek mocht lenen. Of anders om 07.30 uur de volgende ochtend naar binnen met de conciërge en snel nog even blokken).
Digitaal leermateriaal is ook makkelijker te muteren (oudere docenten werkten met stukjes wit papier die ze over de foutjes op hun lesmateriaal plakten, of joegen er liters tipp-ex doorheen) en het is makkelijker om snel verschillende versies te maken (differentiatie is belangrijk omdat kinderen ook op verschillende manieren het beste leren).

Al met al denk ik daarom niet dat het stimuleren van gebruik digitaal leermateriaal tot een revolutie gaat leiden in het onderwijs in die zin dat docenten massaal materiaal gaan maken, delen, etc.
Het zal zeker gebeuren (het gebeurt nu al op grotere schaal dan veel mensen denken, zie mijn eerdere links) maar de rol van de educatieve uitgeverijen zal niet wezenlijk veranderen en dat is m.i. geen probleem. Zij hebben de bekwaamheid, de ervaring en de tijd om goed materiaal voor het onderwijs te ontwikkelen. En voor kwaliteit mag best betaald worden, zo blogde ik al eerder.

Ik denk wel dat digitaal leermateriaal een bijdrage levert aan verbetering van de kwaliteit van het onderwijs vanwege het feit dat goed, interactief, uitnodigend materiaal een positief effect heeft op de leerprestatie van het kind.

Als laatste. Andre Manssen blogde enige tijd terug ook over Kennisnet en digitaal leermateriaal. m.i. de moeite waard om nog even te bekijken.