Mediawijsheid, onderwijs en ict

Op persoonlijke titel blog ik vandaag het volgende.

Ik was gisteren voor mijn werk op bezoek in Hilversum bij een
docentendag in het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid te Hilversum. Deze dagen staan in het teken van media en educatie.
Ik volgde een workshop, gegeven door afgevaardigden van de Katholieke Scholengemeenschap Etten-Leur afgekort KSE.
Zij hebben mediawijsheid onderdeel gemaakt van het curriculum door een vakoverstijgend/schoolbreed leerplan audiovisuele vorming te ontwikkelen.
Een prachtig initiatief: het getuigt van durf en ondernemerschap en het is goed dat er binnen de school draagvlak voor is!
Een lastige klus om op te zetten want mediawijsheid is 'hot' maar wat het precies is en wat/of/hoe we er wat mee moeten richting onze kinderen is een lastige vraag.

In alle leerjaren van de KSE wordt er periodiek 8 tot 16 lessen per jaar aandacht besteed aan audiovisuele vorming.
Er is een concentrische leerlijn ontwikkeld, competenties zijn beschreven en toetsbaar.
"Audiovisuele vorming zou moeten leiden tot mediawijsheid", zo schrijft de school in haar leerplan. "De kern van de aanpak bestaat uit het actief bezig zijn met camera en microfoon."

Ik vind het een goede start en bewonder de durf, het initiatief en het enthousiasme van de ontwikkelaars.

Wat mij opviel was dat het veel gaat over techniek en mediavaardigheid: hoe zet je een verhaallijn op, hoe maak je een storyboard, hoe ga je om met het fotobewerkingsprogramma photoshop, hoe maak je een synopsis voor een film, hoe bepaal je inhoud/vorm van diverse filmtypen, hoe stem je inhoud en vorm op elkaar af, hoe film je, wat zijn daarbij de tips en trucs.

Ik zie twee bezwaren hiertegen:

- items als dit komen in een specifieke vervolgopleiding aan bod. Kinderen die dit interessant vinden kunnen een dergelijke vervolgopleiding kiezen. Voor het algemeen vormend onderwijs gaat dit te ver.
- De fun moet zoveel mogelijk voorop staan en dit leerplan zorgt ongetwijfeld voor fun bij een aantal kinderen
(al was het alleen maar dat ze daardoor minder reguliere lessen hoeven te volgen ;-) ).
Maar kinderen zijn in hun vrije tijd al veel bezig met media in de vorm van MSN, youtube, hyves, foto's en fimpjes maken van elkaar op feestjes met camera e/o mobiel, etc. Zonder het te beseffen zijn/worden ze in die zin mediaVAARDIG.(In ieder geval mediavaardiger dan de gemiddelde docent die met een leerplan als begeleider van de kids aan de slag gaat). Maar mediawijs worden ze er zo niet of nauwelijks van.
Bovengenoemde activiteiten maken deel uit van hun belevingswereld. Vervolgens haal je die belevingswereld de school in en zegt tegen de kids: 'leuk dat je wel eens je vriendje filmt, maar wij gaan je leren wat een synopsis is, hoe je een werkplan maakt, hoe je taken verdeelt, hoe je een eindrapport schrijft voor de docent, etc.' Dan worden die leuke zaken voor veel kinderen een verplichting en zullen zeggen: "he mees, mag ik niet gewoon iets leuks op straat of zo filmen met mijn mobieltje en je dat mailen?"

Mijn insteek zou zijn om (de onbewuste ontwikkeling van) hun mediavaardigheid vooral te laten waar het hoort: in hun vrije tijd en in hun (belevings)wereld. Op enkele uitzonderingen na krijgen ze het allemaal wel voor elkaar om mbv hard- en software leuke dingen te realiseren.

De aandacht moet liggen op de mediaWIJSHEID, gedefinieerd als: "het geheel van kennis, vaardigheden en mentaliteit waarmee kinderen zich bewust, kritisch en actief kunnen bewegen in een complexe, veranderlijke en fundamenteel gemedialiseerde wereld."

Kernwoorden moeten m.i. zijn: mentaliteit, bewustwording, kritisch.

Een prachtig voorbeeld zag ik vlak voor de workshop: 2 meisjes, waarschijnlijk van groep 7/8, liepen tijdens de lunch in de centrale hal rond met camera en microfoon om aanwezigen te interviewen. Ze kwamen ook bij mij langs: volleerd bediende het eerste dametje de camera terwijl de andere dame de microfoon voor mijn neus hield en vroeg: "Maak de volgende zin af: ik ben mediawijs omdat....."
Ik beantwoordde de vraag zo goed als ik kon en daarmee was het korte interview voorbij.
Ze liepen weg en opeens besloot ik hen achterna te gaan. Ik pakte de microfoon uit haar handen en stelde haar dezelfde vraag (dame 2 had met haar vaardigheid binnen enkele seconden de camera weer aan en draaiend), gevolgd door nog enkele andere vragen zoals:
IK: "Zit je wel eens op MSN"
ZIJ:"Ja"
IK: "Heb je een beetje een goed wachtwoord om in te loggen?"
ZIJ:"Ja hoor!"
IK: "Weet iemand anders dat wachtwoord?"
ZIJ: "Ja, mijn beste vriendin."
IK: "Maar je wachtwoord is toch zoals je tandenborstel: alleen voor jezelf?"
ZIJ: "Ik vertrouw mijn vriendin volkomen!"


.... kijk, daar zou mediawijsheid op school nu over moeten gaan.

En dan vinden kinderen het leuk en leerzaam om dit soort filmpjes zelf te maken:







Ik heb de (media)wijsheid nog lang niet in pacht en ben zelf ook aan het brainstormen over wat we met het begrip mediawijsheid zouden moeten richting onze kinderen.
Reacties zijn derhalve welkom.